ÖZGE ÖZEL

Küresel Vatandaşlık ve Çocuk Hakları Bilinci

Çocukların sağlıklı, mutlu ve güvende bir dünyada büyümesi, en temel haklarıdır. Bu hakları korumak ve onlara daha iyi bir gelecek sunmak ise yetişkinlerin sorumluluğudur. Bu sorumluluğun en önemli parçalarından biri, çocukları yalnızca kendi toplumlarının değil, tüm dünyanın birer parçası oldukları bilinciyle, yani "küresel vatandaş" olarak yetiştirmektir.

Küresel vatandaş olmak, sadece kendi çevremizi değil, dünyadaki diğer insanları, çocukları, hayvanları ve doğayı da önemsemek demektir. Farklı kültürlerden gelen insanlarla dostluk kurmak, onlara saygı duymak ve evrensel sorunlara karşı duyarlı olmak bu vatandaşlığın bir parçasıdır.

Peki, nedir bu küresel vatandaşlık?

Kapsamlı bir yaklaşımla küresel vatandaşlık şöyle tanımlanabilir:

Sadece doğduğu, büyüdüğü ülkeye ait bağlarla yetinmeyen; evrensel insan haklarını tanıyan; tüm insanlık ailesinin ürettiği kültürleri kabul eden ve tanımaya çalışan; sosyal, ahlaki, siyasi ve çevre sorumluluklarının bilincinde olan; eylemlerinin sorumluluğunu alabilen; teknolojiyi etkin kullanan; yenilikçi ve girişimci bir yaklaşımla çözüm üretebilen; liderlik ve takım çalışması yapabilen; geleceği tasarlayan bireyler yetiştirmektir.

Bu tanım, iki temel etkileşim alanı üzerinde yükselir:

• Uluslararası Etkileşim: Tüm dünya vatandaşlarının eşit olduğunu ve eşit haklara sahip olması gerektiğini düşünen bireyler yetiştirmeyi amaçlar.
• Kültürlerarası Etkileşim: Irk, cinsiyet, dil, din ve sosyal statü gözetmeksizin yaşam tarzındaki farklılıkları bir zenginlik olarak gören; farklı kültürlere merak ve ilgi duyan, iletişime ve etkileşime açık, birbirinden öğrenen bireyler yetiştirmeyi amaçlar.

Bu vizyon, özellikle okul öncesi dönemden itibaren hayata geçirilmelidir. Okul öncesi dönem, çocukların dünyayı keşfetmeye başladıkları ve temel değer yargılarını geliştirdikleri çok kıymetli bir süreçtir. Bu dönemde verilen değerler eğitimi, onların yaşam boyu sürecek sosyal ve duygusal becerilerinin temelini oluşturur.

Küresel vatandaşlık, çocuklara farklılıkları tanıma, empati kurma, doğaya ve insana saygı duyma gibi çok boyutlu değerler kazandırır. Bu değerlerin erken yaşta benimsenmesi, çocukların:

• Farklı kültürlere açık ve saygılı bireyler olarak yetişmesini,
• Adalet, paylaşım, eşitlik ve barış gibi evrensel değerleri içselleştirmesini,
• Kendi haklarının yanı sıra başkalarının haklarına da duyarlı olmalarını,
• Çevreyi ve doğayı koruma bilinci geliştirmelerini sağlar.

Çocuklara küresel vatandaşlık bilincini kazandırmak, onlara “Ben sadece kendi evimin, sokağımın, ülkemin değil, dünyanın da bir parçasıyım.” duygusunu verir. Bu duygu; çok kültürlü hikayeler, oyunlar, farklı ülkelerin müziklerini dinlemek ve dünya çocuklarının yaşamları hakkında sohbet etmek gibi basit ama güçlü deneyimlerle pekiştirilir.

Çocuk haklarına saygıyı temel alan bir eğitimle, onları yalnızca geleceğin meslek sahipleri olarak değil, aynı zamanda küresel vatandaşlık bilinciyle yetişen, tüm dünyaya değer katan, adil ve barışçıl bir geleceğin mimarları olarak desteklemek en büyük sorumluluğumuzdur.