MELİSSA TOMRİS CANLI

Canva. 2024. Canva Magic Design. [AI image generator]. https://www.canva.com/magic-design/

Yapay Zeka (YZ)’nın hayatın her alanında kendisini göstermesi ile birlikte, eğitimde kendisinden ne derece faydalanabileceği son senelerde çokça tartışılan konulardan biri olarak gündemde yer edinmeye başladı. Yapay Zeka’nın bir rehber olarak alındığında eğitimciler için çoğu alanda kolaylık sunduğu kaçınılmaz bir gerçek. Fakat, YZ bunların ötesinde eğitim standartlarını her öğrenci kitlesine uygun olarak değerlendirme ve geliştirme konusunda da birçok özelliği ile fayda sağlıyor.

Eğitimde fırsat eşitliği sağlanımı ve kapsayıcılık, şüphesiz ki öğretmenlerin ders planlarında elde etmeye çalıştığı hedeflerin arasında göz önünde tutması gereken konseptlerden. Her öğrenene hitap eden bir ders veya proje hazırlamak ise öğretmenlerin birçok farklı açıyı bir arada düşünmesini gerektirmekte. Peki, eğitimciler farklılaştırma ve kapsayıcılığa yönelik uygulamalarında Yapay Zeka’dan nasıl faydalanabilir?

Yapay Zeka’ ya Rol Atayarak Ders Planınızı Öğrenci Gözünden İnceleyin: Daha Kapsayıcı Adımlar Mümkün Mü?

“Chatbot” olarak kullanılabilen ChatGPT gibi Yapay Zeka platformları kendisine bir rol atandığında belleğini güncelleyerek girdiğiniz komuta bu perspektif ile yaklaşır (Coursera Editorial Team, 2024). Bu özellik sayesinde ChatGPT, Gemini, Copilot gibi çeşitli YZ platformlarına oluşturduğunuz ders veya proje planını atarak, spesifik bir öğrenen kitlesi gözünden inceletip, gelişime açık olan alanları tespit edebilirsiniz. Bu öğrenen grubu ders/proje planının hangi aşamasında, ne konuda zorlanabilir? Bu plandaki materyaller, hedef kitleniz için ne derece kapsayıcı? Bunları keşfetmek adına planınızı inceltmek istediğiniz ve tercih ettiğiniz Chatbot’a:

“Sen, __ (öğrenen yaş grubu) yaş grubunda _________ (öğrenme ihtiyacı) olan bir öğrencisin. Aşağıdaki ______ (öğrenme hedefi) öğrenme hedefi üzerine şekillenmiş _________ (ana konu) konusu hakkında olan ________(dersin adı) ders planında hangi alanlarda ek desteğe ihtiyacın olabilir?”

gibi bir girdi ile planınızı atabilir ve planı tekrar gözden geçirebilirsiniz. Yukarıda verilen komut bir öneri niteliğindedir, öğrenen kitleniz hakkında daha çok detay vererek komutu kişiselleştirebilir ve sizlere en iyi sonucu sağlayan komutu bulmak adına farklı cümle kalıpları deneyebilirsiniz.

Seçim Tahtaları ile Kişiselleştirilebilir Öğrenme Rotaları

“Seçim Tahtası (Choice Board)”, öğrenenlere bir öğrenme hedefine ulaşırken bu süreci kendi tercihleri ile şekillendirebilecekleri farklı opsiyonlar tanır (Çitil vd., 2024) . Planınızın çerçevesinde şekillendiği konu ve öğrenme hedeflerini “MagicSchool AI” gibi eğitim için özelleştirilmiş YZ platformlarına girebilir, ya da Chatbot platformları ile uygun bir komut girerek sizlere konu ile alakalı Seçim Tahtası oluşturmasını isteyebilirsiniz. Daha kapsayıcı adımlar için öğrenme topluluğunda yer alan farklı öğrenme ihtiyaçlarını girdiğiniz komutta belirtebilirsiniz. Seçtiğiniz YZ platformu, sizler ve öğrenme topluluğunuz için olası öğrenme çıktısı biçimlerini derleyerek sunacaktır. Bu sayede öğrenme hedefinize ve öğrenme topluluğunuza en uygun Seçim Tahtasını verilen opsiyonlar arasından seçerek özelleştirebilir ve planınızı farklılaştırabilirsiniz.

Farklı Öğrenen İhtiyaçlarına Yönelik Materyal Adaptasyonları

Oluşturduğunuz planda kaynak olarak kullandığınız materyaller, her öğrenen kitlesi tarafından anlaşılabilir ve erişilebilir mi? Bu sorunun cevabı eğer net bir “Evet!” değil ise, materyalinizi gözden geçirerek farklı öğrenme ihtiyaçlarına yönelik bir adaptasyona gitmek doğru olacaktır. Bu bağlamda Chatbot platformlarına materyalinizi inceletebilir, ve öğrenen kitlenizi detaylı bir biçimde anlatarak materyali uyarlamasını isteyen bir komut girebilirsiniz. Bunun yanı sıra, materyalinizi destekleyecek nitelikte ek kaynaklar üretmesini rica edebilir ve donanımlı bir plan ile hedeflediğiniz kapsayıcılığa ulaşabilirsiniz (Judijanto vd., 2022). 

…

Özetlemek gerekirse gerçek kapsayıcılığa ulaşmak eğitimciler için birçok farklı perspektiften düşünmeyi, bu düşünme sonrası edinilen çıktılara yönelik planlamayı ve donanımlı bir hazırlık yapmayı gerektiriyor olabilir. Fakat, bu aşamaların hepsinde Yapay Zeka desteğinden faydalanmak mümkün. Yapay Zeka’nın sunduğu özelliklerden faydalanmak üzere yukarıda verilen ipuçlarını deneyin, sizler için işe yarayan adımlar ile kapsayıcılık konusunda izlediğiniz rotayı yeniden şekillendirin.

Kaynakça

Coursera Editorial Team. (2024, April 5). How to write CHATGPT prompts: Your 2024 guide. https://www.coursera.org/articles/how-to-write-chatgpt-prompts 

Çitil, Mahmut. Özkubat, Ufuk. & Akçayır, İrem. (2024). Ortaöğretim Kademesinde Kaynaştırma/Bütünleştirme Yoluyla Eğitim Uygulamaları Farklılaştırılmış Öğretim ve Müdahale Stratejileri Öğretmen Rehber Kitabı.

Judijanto, L., Aini, M. A., Asfahani, Sain, Z. H., & Vandika, A. Y. (2022). Utilization of AI for Socially Responsive Education as a Path to Inclusive Development. Journal of Artificial Intelligence and Development, 1(2), 69–78.