IDEA | Işık Dijital Eğitim Akademisi

Yapay zekânın eğitim alanındaki gelişimi son yıllarda oldukça hızlı bir şekilde ilerliyor. Bu gelişimler, eğitimdeki çeşitli süreçlerini daha verimli, kişiselleştirilmiş ve erişilebilir hâle getirmeyi amaçlıyor. Yapay zekânın eğitimdeki rolü, öğretim yöntemlerinden öğrenci başarılarına kadar geniş bir yelpazeyi kapsıyor. Peki, dil öğretiminde yapay zekâdan nasıl yararlanabiliriz?

Her öğrencinin öğrenme hızına, tarzına ve ihtiyaçlarına göre özelleştirilmiş eğitim programlarını yapay zekâ oluşturabilir. Bu, öğrencilerin güçlü yanlarını görmelerine ve desteklemelerine imkân tanırken eksik oldukları konularda ise daha fazla çalışmaya ihtiyaç duyduklarının farkındalığını kazandırır. Kişiselleştirilmiş bir öğrenme, her öğrencinin bireysel ihtiyaçlarına uygun içerik ve geri bildirim sunarak daha etkili bir öğrenme deneyimi sağlar.

Yapay zekâ destekli dil uygulamaları, öğrencilerin öğrenmek istedikleri lisanda konuşma pratiği yapmalarını sağlar. Bu uygulamalar, doğru telaffuzları öğretmek ve öğrenci ile etkileşimde bulunmak için doğal dil işleme (NLP) teknolojilerini kullanır. Doğal dil işleme teknolojilerinin dil öğrenimindeki en etkili kullanım alanı etkileşimli sohbet uygulamalarıdır. Gerçek yaşamda karşılaşabileceğimiz bir diyalog ya da sorun durumunu kullanıp etkileşimli bir hâle getirerek öğrencinin hazır bulunuşluğuna katkı sağlayabilir. Ayrıca, öğrencinin öğrenmek istediği dildeki telaffuzu analiz edip geri dönüt sağlayarak düzeltmelerde bulunabilir. “Google Translate, Duolingo, Babbel ve Memrise” gibi uygulamalar, kullanıcıların konuşma ve dinleme becerilerini geliştirmekle beraber kendilerini güncel tutmak için de yapay zekâyı kullanır.

Yapay zekâ, sadece dil bilgisel ya da sözlü anlatım becerileri değil yazılı iletişimi geliştirici araçlar da sunabilir. Öğrenilmek istenen dilde yazılı bir ürün ortaya koyan öğrenciler, yapay zekâ tabanlı uygulamalarla yazılı metinlerini analiz edebilir. Bu uygulamalar, dil bilgisi hatalarını ve anlam bozukluklarını tespit ederek öğrencilere geri bildirimde bulunabilir. Aynı zamanda yapay zekâ, dil öğrenimini desteklemek için kullanıcılarına oldukça geniş bir içerik havuzu sunar. Bu durum yalnızca bilgiye değil kaynaklara hızlı erişimde yapay zekâyı vazgeçilmez kılabilir.

Sonuç olarak, günden güne daha da dijitalleşen dünyada yapay zekânın her türlü öğrenme programına katkıda bulunacağı hatta vazgeçilmez bir destekleyici unsur olabileceği yadsınmaz bir gerçektir. Ancak yapay zekânın öğrenme sürecine sunduğu tüm bu olumlu gelişmelerin yanı sıra dil öğreniminde insan etkileşiminin önemi de unutulmamalıdır.

Kaynakça

İşler, Buket, Eğitimde Yapay Zekâ Kullanımı ve Gelişimi, e-Journal of New Media, 2021.

https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1106175

Canva. 2024. Canva Magic Design. [AI image generator]. https://www.canva.com/magic-design/

Yapay Zeka (YZ)’nın hayatın her alanında kendisini göstermesi ile birlikte, eğitimde kendisinden ne derece faydalanabileceği son senelerde çokça tartışılan konulardan biri olarak gündemde yer edinmeye başladı. Yapay Zeka’nın bir rehber olarak alındığında eğitimciler için çoğu alanda kolaylık sunduğu kaçınılmaz bir gerçek. Fakat, YZ bunların ötesinde eğitim standartlarını her öğrenci kitlesine uygun olarak değerlendirme ve geliştirme konusunda da birçok özelliği ile fayda sağlıyor.

Eğitimde fırsat eşitliği sağlanımı ve kapsayıcılık, şüphesiz ki öğretmenlerin ders planlarında elde etmeye çalıştığı hedeflerin arasında göz önünde tutması gereken konseptlerden. Her öğrenene hitap eden bir ders veya proje hazırlamak ise öğretmenlerin birçok farklı açıyı bir arada düşünmesini gerektirmekte. Peki, eğitimciler farklılaştırma ve kapsayıcılığa yönelik uygulamalarında Yapay Zeka’dan nasıl faydalanabilir?

Yapay Zeka’ ya Rol Atayarak Ders Planınızı Öğrenci Gözünden İnceleyin: Daha Kapsayıcı Adımlar Mümkün Mü?

“Chatbot” olarak kullanılabilen ChatGPT gibi Yapay Zeka platformları kendisine bir rol atandığında belleğini güncelleyerek girdiğiniz komuta bu perspektif ile yaklaşır (Coursera Editorial Team, 2024). Bu özellik sayesinde ChatGPT, Gemini, Copilot gibi çeşitli YZ platformlarına oluşturduğunuz ders veya proje planını atarak, spesifik bir öğrenen kitlesi gözünden inceletip, gelişime açık olan alanları tespit edebilirsiniz. Bu öğrenen grubu ders/proje planının hangi aşamasında, ne konuda zorlanabilir? Bu plandaki materyaller, hedef kitleniz için ne derece kapsayıcı? Bunları keşfetmek adına planınızı inceltmek istediğiniz ve tercih ettiğiniz Chatbot’a:

“Sen, __ (öğrenen yaş grubu) yaş grubunda _________ (öğrenme ihtiyacı) olan bir öğrencisin. Aşağıdaki ______ (öğrenme hedefi) öğrenme hedefi üzerine şekillenmiş _________ (ana konu) konusu hakkında olan ________(dersin adı) ders planında hangi alanlarda ek desteğe ihtiyacın olabilir?”

gibi bir girdi ile planınızı atabilir ve planı tekrar gözden geçirebilirsiniz. Yukarıda verilen komut bir öneri niteliğindedir, öğrenen kitleniz hakkında daha çok detay vererek komutu kişiselleştirebilir ve sizlere en iyi sonucu sağlayan komutu bulmak adına farklı cümle kalıpları deneyebilirsiniz.

Seçim Tahtaları ile Kişiselleştirilebilir Öğrenme Rotaları

“Seçim Tahtası (Choice Board)”, öğrenenlere bir öğrenme hedefine ulaşırken bu süreci kendi tercihleri ile şekillendirebilecekleri farklı opsiyonlar tanır (Çitil vd., 2024) . Planınızın çerçevesinde şekillendiği konu ve öğrenme hedeflerini “MagicSchool AI” gibi eğitim için özelleştirilmiş YZ platformlarına girebilir, ya da Chatbot platformları ile uygun bir komut girerek sizlere konu ile alakalı Seçim Tahtası oluşturmasını isteyebilirsiniz. Daha kapsayıcı adımlar için öğrenme topluluğunda yer alan farklı öğrenme ihtiyaçlarını girdiğiniz komutta belirtebilirsiniz. Seçtiğiniz YZ platformu, sizler ve öğrenme topluluğunuz için olası öğrenme çıktısı biçimlerini derleyerek sunacaktır. Bu sayede öğrenme hedefinize ve öğrenme topluluğunuza en uygun Seçim Tahtasını verilen opsiyonlar arasından seçerek özelleştirebilir ve planınızı farklılaştırabilirsiniz.

Farklı Öğrenen İhtiyaçlarına Yönelik Materyal Adaptasyonları

Oluşturduğunuz planda kaynak olarak kullandığınız materyaller, her öğrenen kitlesi tarafından anlaşılabilir ve erişilebilir mi? Bu sorunun cevabı eğer net bir “Evet!” değil ise, materyalinizi gözden geçirerek farklı öğrenme ihtiyaçlarına yönelik bir adaptasyona gitmek doğru olacaktır. Bu bağlamda Chatbot platformlarına materyalinizi inceletebilir, ve öğrenen kitlenizi detaylı bir biçimde anlatarak materyali uyarlamasını isteyen bir komut girebilirsiniz. Bunun yanı sıra, materyalinizi destekleyecek nitelikte ek kaynaklar üretmesini rica edebilir ve donanımlı bir plan ile hedeflediğiniz kapsayıcılığa ulaşabilirsiniz (Judijanto vd., 2022). 

…

Özetlemek gerekirse gerçek kapsayıcılığa ulaşmak eğitimciler için birçok farklı perspektiften düşünmeyi, bu düşünme sonrası edinilen çıktılara yönelik planlamayı ve donanımlı bir hazırlık yapmayı gerektiriyor olabilir. Fakat, bu aşamaların hepsinde Yapay Zeka desteğinden faydalanmak mümkün. Yapay Zeka’nın sunduğu özelliklerden faydalanmak üzere yukarıda verilen ipuçlarını deneyin, sizler için işe yarayan adımlar ile kapsayıcılık konusunda izlediğiniz rotayı yeniden şekillendirin.

Kaynakça

Coursera Editorial Team. (2024, April 5). How to write CHATGPT prompts: Your 2024 guide. https://www.coursera.org/articles/how-to-write-chatgpt-prompts 

Çitil, Mahmut. Özkubat, Ufuk. & Akçayır, İrem. (2024). Ortaöğretim Kademesinde Kaynaştırma/Bütünleştirme Yoluyla Eğitim Uygulamaları Farklılaştırılmış Öğretim ve Müdahale Stratejileri Öğretmen Rehber Kitabı.

Judijanto, L., Aini, M. A., Asfahani, Sain, Z. H., & Vandika, A. Y. (2022). Utilization of AI for Socially Responsive Education as a Path to Inclusive Development. Journal of Artificial Intelligence and Development, 1(2), 69–78. 

Fotokromik gözlük camları, ışığa duyarlı özel bir teknoloji ile donatılmış gözlüklerdir. Bu
camların büyüsü, güneş ışığına veya UV ışınlarına maruz kaldığında renk değiştirmeleridir. Yani kapalı
bir mekânda saydamken, dışarı çıktığınızda camlar kararıp gözlerinizi korur. Peki, bu nasıl mümkün
oluyor?

Bu gözlüklerin sırrı, içerdikleri fotokromik moleküllerdir. Bu moleküller, UV ışığıyla temas ettiğinde
kimyasal yapılarında bir değişiklik geçirirler. Normalde açık, saydam bir halde bulunan bu moleküller,
güneş ışığına maruz kaldıklarında yapıları değişir ve koyu bir renge bürünür. Gözlük camları böylece
dışarıda koyulaşırken, UV ışığının azaldığı kapalı alanlarda tekrar saydam hale gelirler.
Fotokromik camlar, genellikle "gümüş halojenür" adı verilen kimyasal bileşikleri kullanır. Gümüş
halojenür, ışığa duyarlıdır ve güneş ışığını algıladığında renk değiştirecek şekilde tasarlanmıştır. Bu
bileşikler, UV ışınlarını engelleyen bir filtre görevi de görerek gözlerinizi zararlı ışınlardan korur.
Fotokromik camlar, sadece estetik bir yenilik değil, aynı zamanda sağlık açısından da büyük avantaj
sağlar. Gözlerinizi hem parlak ışıktan hem de zararlı UV ışınlarından koruyarak katarakt gibi uzun vadeli
göz problemlerine karşı da koruma sağlar.

Sonuç olarak, fotokromik gözlükler sadece şıklığıyla değil, sağlığınıza olan katkısıyla da önemli bir
teknolojik yenilik sunuyor. Gözlüklerinizi değiştirmeden hem içeride hem dışarıda rahatça
kullanabilmek harika değil mi?

1. Müzik Üretimi ve Beste

• Otomatik Beste ve Kompozisyon: Yapay zeka, müzik bestelemek için kullanılan algoritmalar sayesinde yeni parçalar üretebiliyor. Bu sistemler, belirli bir tarzda, tempoda veya enstrümanlar kullanarak özgün besteler oluşturabiliyor. Örneğin, bir sanatçının stiline uygun yeni parçalar yaratmak mümkün.

• İlham ve Yaratıcılık Aracı: YZ, müzisyenlere yeni fikirler ve temalar sunarak yaratıcı süreci destekleyebilir. Kompozisyon sürecinde tıkanan müzisyenler için yeni melodiler ve akor dizileri oluşturabilir.

2. Ses Düzenleme ve Prodüksiyon

• Otomatik Mix ve Mastering: Yapay zeka araçları, bir parçanın miksaj ve mastering işlemlerini insan müdahalesi olmadan yapabilir. Bu, özellikle bağımsız sanatçılar ve küçük prodüksiyon ekipleri için zaman ve maliyet açısından büyük avantaj sağlar.

• Ses Manipülasyonu ve Efektler: Yapay zeka, sesleri daha iyi analiz ederek müziği optimize edebilir. Örneğin, yapay zeka ile vokal hatalarını düzeltmek veya efektleri optimize etmek mümkün.

3. Müzik Analizi ve Öngörü

• Hit Tahmini: Yapay zeka, geçmiş verilere dayalı olarak bir parçanın hit olma potansiyelini tahmin edebilir. Müzik sektöründeki büyük veri analizi, hangi şarkıların başarılı olabileceğini önceden öngörebilir.

• Müzik Tarzı ve Duygu Analizi: YZ, bir şarkının tarzını, duygusal tonunu veya temposunu analiz edebilir. Bu analizler, dinleyici deneyimlerini kişiselleştirme ve tavsiye sistemlerinde kullanılıyor.

4. Müzik Keşfi ve Öneri Sistemleri

• Kişiselleştirilmiş Öneriler: Spotify ve Apple Music gibi platformlar, YZ algoritmaları kullanarak kullanıcıların dinleme alışkanlıklarına göre kişiselleştirilmiş müzik önerileri sunuyor. Dinleyiciler, sevdikleri müzikleri daha kolay keşfedebiliyor.

• Gelişmiş Çalma Listeleri: YZ, dinleyici zevkine göre otomatik çalma listeleri oluşturabilir. Ayrıca, farklı modlara ve aktivitelere uygun şarkılar seçebilir.

5. Yeni Müzik Türleri ve Deneyimler

• Generatif Müzik: Yapay zeka ile generatif müzik, yani sürekli olarak değişen ve gelişen müzik türleri oluşturulabilir. Bu tür müzikler, belirli kurallar çerçevesinde anlık olarak üretildiği için her seferinde farklıdır ve özellikle oyunlar, uygulamalar ve interaktif ortamlar için kullanılabilir.

• Sanal Sanatçılar: Yapay zeka ile oluşturulmuş sanal sanatçılar, insan müzisyenler gibi yeni müzikler üretebilir ve hatta dijital konserler verebilir. Bu, tamamen dijital sanatçılar çağının kapısını açmıştır.

6. Müzik Eğitimi ve Yardımcı Araçlar

• Otomatik Nota Transkripsiyonu: Yapay zeka, bir müzik parçasını dinleyip onu notalara dönüştürebilir. Bu, müzisyenler için müzikleri öğrenme ve analiz etme sürecini hızlandırır.

• Akıllı Müzik Eğitim Araçları: YZ destekli eğitim uygulamaları, müzisyenlerin enstrüman çalma yeteneklerini geliştirmelerine yardımcı olabilir, çaldıkları müziği analiz edebilir ve geri bildirim verebilir.

Yapay zeka, müzik endüstrisini daha erişilebilir, yaratıcı ve verimli bir hale getirerek müzisyenler ve dinleyiciler için yepyeni olanaklar sunuyor.

Çalışmalarımızı örneklendirecek olursak ilk beste denememizi Ai Suno’yu küresel hedeflerimize yönelik eylem planı oluşturma sürecine dahil ederek başladık. Hedefe yönelik kullanmamız gereken doğru kelimelerimizi kodladıktan sonra, altyapı ve vokal olarak parçayı tüm detaylarına kadar hazır olarak Suno oluşturdu.

Suno o kadar  profesyoneldi ki şarkı söylerken kullandığımız nüansların muazzam kullanımı ve hissiyatı ile bir yapay zeka aracının söylediğini dinleyenler  asla tahmin edemedi.

Kısaca Suno hakkında bilgi vermem gerekirse;

Aİ Suno

Suno yapay zeka teknolojileri geliştiren bir şirket olarak bilinir. Özellikle konuşma tanıma (speech recognition) ve metin tabanlı doğal dil işleme alanlarında çözümler sunmaktadır. Suno, Türkçe dil işleme ve konuşma teknolojilerine odaklanan projeleri ile Türkiye’de dikkat çekmiştir. Bu alanda Türkçe’ye özgü zorlukları çözmek için ileri düzey algoritmalar ve yapay zeka modelleri kullanmaktadır.

Suno'nun odaklandığı bazı alanlar:

1. Konuşma Tanıma: İnsanların sesli komutlarını veya konuşmalarını metne dönüştürme yeteneğine sahiptir. Bu teknoloji, çağrı merkezleri, asistan uygulamaları ve benzeri alanlarda kullanılabilir.

2. Doğal Dil İşleme (NLP): Türkçe gibi morfolojik olarak zengin bir dilde dil modelleri geliştirmek zordur. Suno, bu zorlukları aşmak için Türkçe metinler üzerinde özelleşmiş yapay zeka modelleri kullanır.

3. Yapay Zeka Destekli Uygulamalar: Suno'nun teknolojileri, kullanıcı deneyimini geliştiren akıllı asistanlar, sohbet robotları ve sesli yanıt sistemlerinde kullanılmaktadır.

Suno, özellikle Türkçe dil ve ses teknolojileri üzerine uzmanlaşarak, hem yerel hem de uluslararası pazarlarda dikkat çekmeye çalışmaktadır. Bu tür teknolojiler, akıllı asistanlar, dijital dönüşüm projeleri ve sesli arama motorları gibi uygulamalarda kullanılmakta.

Suno ile yapılmış bir vokal dinleyerek tecrube edinmek isterseniz, ekteki vokali dinleyebilirsiniz.

Aslı GÜLOĞLU

FMV Ayazağa Işık İlkokul ve Ortaokul Müzik Bölüm Başkanı

Yapay zeka ile iletişimi çoğunlukla promt yazarak kuruyoruz. Peki  istediğimiz gibi bir sonuca ulaşmak için promlarda neler olmalı? Bu sorunun bir çok farklı cevabı olabilir. Cevapların arasından google’in öğretmenler için önerdiği kullanım tarzını  ve 5 basamağını inceleyelim.

Google beş adet istem yazma yapı taşı olduğunu belirterek bunları aşağıda maddeliyor. sonrasında bunlardan kasıtları inceleyelim.

1. Persona:  Rolünüzü tanımlayın.

2. Aim: Amacınızı belirtin.

3. Recipients: Hedef kitleyi belirtin.

4. Theme: Stili, tonu ve ilgili parametreleri açıklayın.

5. Structure: Çıktının istenen biçiminin belirtilmesi.

Bu yapı taşları bir arada, AI çıktılarının ihtiyaçlarınız için doğru, alakalı ve hedefte olmasını sağlamaya yardımcı olur. 

1- Kişiliğinizi tanımlamak, isteğiniz için bağlamı belirlemenizi sağlar. Bu girdi, "Kaynak boşluklarını analiz eden bir Matematik Bölümü Lideriyim." olabilir. Ya da, "Kültürel dalma hakkında etkinlikler tasarlayan bir İspanyol eğitimcisiyim." şeklinde açıklayabilirsiniz. Ya da belki, "Eğitimcilere dijital araçları kullanma konusunda eğitim veren bir Teknoloji Lideriyim."

2- İkinci adım, AI aracına yön veren ve aracın istediğiniz sonuca odaklanmasını sağlamaya yardımcı olan amacınızı belirtmektir . Matematik Bölümü Lideri için hedef, daha fazla kaynak için etkili bir şekilde savunuculuk yapmak üzere bir hibe teklifi taslağı hazırlamak olabilir. İspanyolca eğitimcisinin hedefi, daha iyi bir anlayış için dili kültürle daha fazla ilişkilendirmek üzere bir ders planını güncellemek olabilir. Ve Teknoloji Lideri, kişiselleştirilmiş öğrenmeyi teşvik etmek için çeşitli seviyelerde iskeleye sahip bir etkinliği değiştirmeyi deneyebilir.

3- Hedef kitleyi belirterek etkili sonuçlar sağlamalıdır . Bu adım, AI'ya alıcılarla yankı uyandırmak için dili, tonu ve içeriği uyarlamak için ihtiyaç duyduğu temel bilgileri verir. Hedef kitle okul bütçe komitesi, en az dört yıllık İspanyolca bilgisi olan ikinci sınıf öğrencileri veya 9. sınıf yaşam becerileri eğitmenleri olabilir.

4- Temasını tanımlamaktır , çünkü AI araçları net sınırlar sunduğunuzda en etkili olur. Bu, aracın resmi bir ses kullanmasını, 50 kelimeden fazla yazmamasını, popüler kültür referansları eklemesini ve bilgilendirici ve coşkulu olmasını isteyen girdileri içerebilir.

5- Çıktı yapısının, AI çıktıları madde işaretleri, kodlar ve hatta emojiler şeklinde biçimlendirilebilir; metaforlar veya benzetmeler, çizimler veya grafikler, sınavlar veya oyunlar isteyebilirsiniz — olasılıklar çok geniştir ve her türlü bağlama uyarlanabilir!

Bahsedilen 5 kriteri kapsayan bir promt yazdığımızda isteğimize daha yakın sonuçlar elde edebiliriz. Bu kriterlere göre yazılmış bir promtu aşağıdan inceleyebilirsiniz.

Promt: 

Ben 9. sınıf geometri öğretmeniyim. 9. sınıflara üçgenlerde açılar ile ilgili bir ders planı yapmak istiyorum. Ders içerisinde eğlenceli aktiviteler olsun. bu ders 80 dk sürecek. Bu ders planını maddeleyerek akışını yaz.

Gelen sonuca göre ders planı incelenerek farklı taleplerde de bulunabilir. Örneğin;

• Dersi tamamen aktivite ile işle

• Dik açıların üzerinde duran bir plana dönüştür

• Öğrenci merkezli bir plana dönüştür, gibi farklı taleplerde de bulunulabilir.

Teknolojinin Eğitim Sürecindeki Entegrasyonu ve Yeri

Geçmişten geleceğe eğitimle aydınlanmayı hedef haline getirmiş ve hayat boyu öğrenen birey profillerini yetiştirmeyi ilke edinen FMV Işık Okullarında teknoloji kavramı, eğitim öğretim sürecinin içerisinde çok önemli bir araç olarak görülüyor.

21. yüzyıl becerilerine hitap eden ve çağın gerekliklerine uygun bir eğitim anlayışında teknolojinin, eğitim öğretim sürecine entegre edilebilmesi çok önemlidir. Bu entegre sürecinin doğru bir şekilde gerçekleştirilebilmesi için pedagojik bakış açısına sahip olunması gerekir. Teknoloji kavramı, yaklaşım, öğrenme modeli, öğrenme yöntemi gibi unsurlarla beraber aynı zamanda pedagojik olarak da ilişkilendirilmelidir. Teknolojinin eğitim sürecindeki entegrasyonunda önemli olan ilk unsur ise öğretmenlerin veya uygulayıcıların, kendi teknolojik pedagojik alan bilgilerini analiz edebilmeleridir. Ardından mevcut ders konusunun öğrenme çıktılarına ulaşabilmek için teknolojiden yararlanıp yararlanılmayacağına, teknolojinin bu konu özelinde avantaj sağlayıp sağlayamayacağına karar verilmelidir. Eğer bu noktada avantajlı yönler daha fazla ise konunun kazanımları ve değerlendirme yöntemleri belirlenmelidir. Sonrasında da teknoloji entegrasyonunun stratejileri tasarlanmalıdır. Devamındaki süreçte de belirlenmiş olan kazanıma, değerlendirme yaklaşımına ve stratejilere uygun olarak öğretim ortamının hazırlanması gerekir. Son olarak da tüm bu teknoloji entegrasyonu sürecinin, kontrol edilmesi, değerlendirilmesi, çıkan sonuçlara göre revizelerin gerçekleştirilmesi oldukça önemlidir. Teknoloji entegrasyonu bilgisinin, öğretmenin kendi alan bilgisi ve bilgilerin aktarımında ihtiyaç duyduğu pedagojik bilgisiyle bütünleşmesi eğitimin niteliği ile kalitesini son derece arttıracaktır. Teknoloji, alan ve pedagoji bilgilerinin harmanlanabilmesi, 21. yüzyılın becerilerine hitap eden bir eğitim anlayışının oluşması için çok önemlidir. 

Teknolojik pedagojik yaklaşımların içeriğinde ise harmanlanmış öğrenme, ters yüz edilmiş sınıflar, oyun tabanlı öğrenme, çevrimiçi öğrenme, web 2.0 araçları destekli öğrenme, robotik, arttırılmış gerçeklik, yapay zeka gibi birçok öğrenme modelleri ve yöntemleri bulunmaktadır. Tüm bu yaklaşımların mevcut şartlara, var olan ihtiyaçlara, fiziki dinamiklere, ulaşılmak istenen öğrenme çıktılarına göre düzenlenmesi ve kullanılması çok önemlidir. Bu kriterlere dikkat edilerek oluşturulmuş bir eğitim ortamının kalitesi oldukça yüksektir. Var olan imkanlarla, doğru zamanda doğru aracı veya yöntemi kullanabilmek değerli bir beceridir. Dersin dikkat çekme aşamasından değerlendirme kısmına, sınıf yönetiminden öğrenci merkezli bir öğretim ortamı oluşturulmasına dek eğitim sürecinin her adımında kullanılabilecek teknolojik unsurların, bir amaç değil araç olduğu kesinlikle unutulmamalıdır. Özetle teknoloji, eğitim sürecinin niteliğini arttıran deyim yerindeyse öğretmenlerin yeni birer meslektaşı haline gelen çok önemli araçtır.

Kaynakça: Akgündüz, D.  (Ed.). (2019). Fen ve Matematik Eğitiminde Teknolojik Yaklaşımlar. Ankara: Anı Yayıncılık.

Özet

Dijital minimalizm, teknolojinin dikkat dağıtıcı unsurlarını azaltarak bireylerin daha anlamlı ve odaklanmış bir yaşam sürmelerini hedefleyen bir yaşam tarzıdır. Bu makalede, dijital minimalizmin tanımı, temel ilkeleri, uygulamaları, toplumsal etkileri ve faydaları incelenecektir. Ayrıca, dijital minimalizmin bireylerin zihinsel sağlığı, verimliliği ve sosyal ilişkileri üzerindeki olumlu etkileri vurgulanacaktır.

Giriş

Dijital çağda yaşamak, bireylerin hayatlarının her alanında teknolojiye bağımlı hale gelmelerine yol açmıştır. Sosyal medya, sürekli bildirimler ve dijital içerik akışı, insanların dikkatini dağıtarak zihinsel yorgunluk ve stres yaratmaktadır. Dijital minimalizm, bu durumun üstesinden gelmek ve bireylerin hayatlarında daha anlamlı deneyimler elde etmelerini sağlamak amacıyla ortaya çıkmıştır.

Dijital Minimalizm Nedir?

Dijital minimalizm, bireylerin dijital araçlarını ve platformlarını bilinçli bir şekilde kullanmalarını teşvik eden bir yaklaşımdır (Newton, 2019). Bu yaklaşım, bireylerin dikkatlerini daha önemli olan şeylere yönlendirmelerini ve teknoloji ile olan ilişkilerini yeniden değerlendirmelerini sağlar. Anahtar ilkeleri arasında bilinçli seçim, sadelik ve dikkat yönetimi bulunmaktadır.

Bilinçli Seçim

Bilinçli seçim, bireylerin dijital araçları ve içerikleri seçerken daha dikkatli olmalarını ifade eder (Turkle, 2011). Bu, hangi uygulamaların kullanılacağı ve hangi içeriklerin takip edileceği konusunda düşünmeyi içerir.

Sadelik

Dijital yaşamın sadeleştirilmesi, gereksiz uygulamaların ve içeriklerin ortadan kaldırılmasını sağlar. Bu, bireylerin daha az dikkat dağınıklığı ile daha fazla odaklanmalarına yardımcı olur.

Dikkat Yönetimi

Dikkat yönetimi, bireylerin zamanlarını nasıl harcadıklarını izlemelerini ve daha anlamlı aktivitelere yönelmelerini sağlar. Örneğin, ekran süresi sınırlandırılması ve dijital detoks günleri planlamak bu yönetimin bir parçasıdır.

Dijital Minimalizm Uygulamaları

Dijital minimalizm uygulamaları, bireylerin teknoloji ile ilişkilerini iyileştirmek için kullanılabilir. Bu uygulamalar arasında dijital detoks, ekran süresi sınırlamaları ve dikkat dağıtıcıların kapatılması yer almaktadır.

Dijital Detoks

Dijital detoks, belirli günlerde tüm dijital cihazlardan uzak durmayı ifade eder (Harris, 2016). Bu süre zarfında bireyler doğada zaman geçirebilir veya yeni hobiler edinebilir.

Ekran Süresi Sınırlaması

Bireyler, sosyal medya ve diğer dikkat dağıtıcı uygulamalar için günlük süreler belirleyebilir. Bu, dijital bağımlılığın azaltılmasına yardımcı olur.

Dikkat Dağıtıcıları Kapatmak

Çalışma sırasında bildirimleri kapatmak ve gereksiz uygulamaları silmek, bireylerin odaklanmalarını artırır.

Toplumsal Etkiler

Dijital minimalizmin toplumsal etkileri, toplumsal bağların güçlenmesi, dijital ayrımın azaltılması, kültürel değişim ve ruhsal refah gibi alanlarda kendini gösterir (Twenge, 2017).

Toplumsal Bağlar

Dijital minimalizm, bireylerin yüz yüze etkileşimlerini artırarak toplumsal bağları güçlendirir. Sosyal medya yerine doğrudan ilişkilerin önemini vurgular.

Dijital Ayrım

Teknolojiyi azaltan bireyler, dijital kaynaklara erişim konusunda dezavantajlı hale gelebilir. Bu, toplumsal eşitsizlikleri artırabilir.

Kültürel Değişim

Dijital minimalizm, kültürel etkinliklere katılımı teşvik eder. Bu sayede bireyler, yerel sanat etkinliklerine ve geleneksel aktivitelere daha fazla zaman ayırabilir.

Ruhsal Refah

Zihinsel sağlık, dijital minimalizmin önemli bir sonucu olarak ortaya çıkar. Bireyler, dijital detoks uygulayarak daha sağlıklı ilişkiler geliştirebilir ve stresle başa çıkmada daha etkili olabilir.

Sonuç

Dijital minimalizm, bireylerin dijital dünyadaki dikkat dağıtıcı unsurları azaltarak daha anlamlı ve odaklanmış bir yaşam sürmelerine yardımcı olur. Bu yaklaşım, zihinsel sağlığı, verimliliği ve toplumsal bağları güçlendirmeye yönelik önemli faydalar sunar. Günümüzün dijital çağında, dijital minimalizmi benimsemek, bireylerin yaşam kalitelerini artırmak için bir fırsat sunmaktadır.

Kaynakça

Harris, Nir E. The Attention Merchants: The Epic Scramble to Get Inside Our Heads. Harper, 2016.

Newport, Cal. Digital Minimalism: Choosing a Focused Life in a Noisy World. Portfolio, 2019.

Turkle, Sherry. Alone Together: Why We Expect More from Technology and Less from Each Other. Basic Books, 2011.

Twenge, Jean M. iGen: Why Today's Super-Connected Kids Are Growing Up Less Rebellious, More Tolerant, Less Happy—and Completely Unprepared for Adulthood. Atria Books, 2017.

Resimler

https://www.datocms-assets.com/64859/1699450581-dijital-minimalizm-is-verimliligini-artirmak-icin-teknoloji-diyeti-1699450580988.png

https://www.speakeragency.com.tr/media/bs2pmse4/dijital-detoks-nedir-690x460.jpg

https://www.incehesap.com/resim/blog/62f665660fee5.jpeg

Dijital Vatandaşlık Haftası'na Merhaba!

Her sene 14-18 Ekim tarihlerinde kutladığımız dijital vatandaşlık haftasını sizlerle paylaşmak istedim. Ekranlarımızın ardındaki heyecan verici dünyada yeni bir hafta başlıyor: Dijital Vatandaşlık Haftası! Bu hafta, dijital dünyanın sunduğu olanakları keşfederken, bilinçli ve sorumlu bir dijital vatandaş olmanın inceliklerini de öğreneceğiz.

Dijital vatandaşlık, teknolojiyi kullanırken sorumluluk bilinciyle hareket etmek anlamına geliyor. Günlük hayatımızın bir parçası haline gelen dijital cihazlarımızla daha bilinçli ve güvenli bir şekilde nasıl etkileşimde bulunabileceğimizi keşfedelim.

İnternette Görgü Kurallarına Uymak, Dijital dünyada da gerçek hayatta olduğu gibi görgü kurallarına uymak önemli. E-postalarınıza "Merhaba" ile başlamak, sosyal medya yorumlarında saygılı olmak, tartışmalarda yapıcı bir dil kullanmak… Tüm bunlar, netiket dediğimiz dijital görgü kurallarının bir parçası. Netiket, dijital dünyada daha nazik ve saygılı bir ortam oluşturur. Hayatımızın bir parçası olmuş gördü kurallarını dijital dünyada da etkin bir biçimde kullandığımızda iletişim gücümüzü de arttırmış olacağız.

Güçlü Şifreler Seçmek, Şifrelerimiz dijital dünyadaki en önemli güvenlik araçlarımızdan biri. "123456" veya "ipekturanakca" gibi basit şifreler yerine, harf, rakam ve özel karakterlerden oluşan karmaşık şifreler kullanmak çok daha güvenli. Bir örnek vermemiz gerekirse şifrelerimiz en az 8 karakterden oluşmalı, bir büyük harf içermeli ve bir özel karakter içermelidir. Şifrelerinizi belirli aralıklarla değiştirmek ve farklı platformlarda aynı şifreyi kullanmamak da güvenliğinizi artırır.

Dijital İzler: Unutmayalım ki Her Adımımız Bir İz, Dijital dünyada attığımız her adım bir iz bırakır. Paylaştığımız fotoğraflar, yazdığımız yorumlar ve ziyaret ettiğimiz siteler… Tüm bunlar dijital kimliğimizin bir parçası. Bu nedenle, internette paylaştıklarımızın kalıcı olduğunu unutmamalı ve her adımımızı dikkatli atmalıyız.

İyi Bir Dijital Vatandaş Olmak, Dijital dünya, bireysel olduğu kadar toplumsal bir alan. Paylaşmak, yardım etmek, doğru bilgi yaymak ve yanlış bilgileri düzeltmek hepimizin sorumluluğunda. Dijital vatandaşlık, hep birlikte daha bilinçli ve güvenli bir dijital topluluk oluşturmak anlamına gelir.

Sevgili okurlar, bu hafta dijital vatandaşlığın önemini kavrayarak, daha güvenli ve bilinçli bir dijital dünya için adımlar atalım. Teknolojiyi sorumlu bir şekilde kullanarak, hep birlikte daha güzel bir dijital geleceğe katkıda bulunabiliriz. Herkese keyifli ve öğretici bir Dijital Vatandaşlık Haftası dilerim! 

Dijital Vatandaşlık Haftamız Kutlu Olsun!

3D Yazıcılar Her Şeyi Basabilir Mi ? 

3D yazıcılar dünyadaki bir çok şeyin üretiminde büyük rol oynuyorlar ama her şeyi basamazlar, mesela insan üretemezler ama insanı oluşturan organları basabilirler.

Bu teknoloji, dijital modelleri fiziksel nesnelere dönüştürme kabiliyeti ile sınırsız bir yaratıcı potansiyel sunmaktadır. Ancak, "3D yazıcı her şeyi basabilir mi?" Bu teknolojinin sınırlarını ve potansiyelini anlamak açısından önemlidir. Bu makalede 3D yazıcıların neler basabileceği, sınırlamaları ve gelecekteki olasılıkları ele alınacaktır.

3D Yazıcıların Baskı Kapasitesi

1) Malzeme Çeşitliliği

-Plastik: En yaygın kullanılan malzeme olan plastik, çeşitli türlerde (PLA, ABS, PETG) ve renklerde basılabilir.

-Metal: 3D metal baskı, havacılık, otomotiv ve tıp gibi endüstrilerde kullanılır. Titanyum, paslanmaz çelik ve alüminyum gibi metaller basılabilir.

-Seramik: Yüksek sıcaklıklara dayanıklı ve biyouyumlu seramikler, diş hekimliği ve tıbbi implantlarda kullanılır.

-Kompozitler: Karbon fiber veya cam elyafı ile güçlendirilmiş malzemeler, yüksek mukavemet gerektiren uygulamalarda kullanılır.

-Biyomalzemeler: Biyoprinting teknolojisi ile hücreler ve biyopolimerler kullanılarak dokular ve organ benzeri yapılar basılabilir ve bu organlar bir insan üzerinde gerçekten kullanılabilir.

2) Ürün Çeşitliliği

-Prototipler ve Modeller: Ürün geliştirme süreçlerinde hızlı prototipleme için kullanılır.

-Kişiselleştirilmiş Ürünler: Özel tasarımlar ve kişiselleştirilmiş eşyalar (mücevher, moda aksesuarları) üretilebilir.

-Endüstriyel Parçalar: Makine parçaları, araç bileşenleri ve karmaşık endüstriyel ekipmanlar üretilebilir.

-Tıbbi İmplantlar: Hastaya özel protezler, diş kronları ve cerrahi modeller basılabilir.

-Gıda: Yiyecek malzemeleri kullanılarak yenilebilir ürünler basılabilir. Çikolata ve şeker hamuru gibi malzemelerle yaratıcı yiyecekler üretilebilir.

Sınırlamalar

1. Malzeme Sınırlamaları

-Çeşitlilik: Her malzeme 3D baskı için uygun değildir. Özellikle esnek, yumuşak veya çok sert malzemelerde sınırlamalar olabilir.

-Dayanıklılık ve Özellikler: Bazı 3D baskı malzemeleri, geleneksel üretim yöntemleriyle elde edilen malzemeler kadar dayanıklı veya işlevsel olmayabilir.

2. Baskı Boyutu

-3D yazıcıların baskı hacmi, cihazın boyutlarına bağlıdır. Büyük nesneler basmak için özel, büyük ölçekli 3D yazıcılar gereklidir.

3. Hassasiyet ve Detay

-İnce detaylar ve yüksek hassasiyet gerektiren işler için 3D yazıcıların çözünürlüğü yeterli olmayabilir. Bazı yazıcılar çok ince detayları basmakta zorlanabilir.

4. Zaman ve Maliyet

-Büyük veya karmaşık nesnelerin basılması uzun sürebilir ve maliyetli olabilir. Seri üretim için 3D baskı hala yavaş ve pahalı bir seçenek olabilir.

Gelecek Potansiyeli 

3D yazıcı teknolojisi hızla gelişmekte olup, bu sınırlamaların birçoğu aşılmaya çalışılmaktadır. 

Gelecekte:

-Yeni Malzemeler: Daha geniş bir malzeme yelpazesi ile baskı yapmak mümkün olacak.

-Hız ve Verimlilik: Baskı hızları artacak ve maliyetler düşecektir.

-Biyoprinting: Tam işlevsel organların basılması mümkün olabilir.

-Gelişmiş Endüstriyel Uygulamalar: Havacılık, uzay ve otomotiv gibi alanlarda daha karmaşık ve dayanıklı parçalar üretilebilir.

Sonuç olarak 3D yazıcılar, üretim teknolojilerinde büyük bir devrim yaratmıştır ve birçok farklı alanda uygulanabilirliği vardır. Ancak, şu an için "her şeyi" basabilme kapasitesine sahip değillerdir. Malzeme çeşitliliği, baskı boyutu, hassasiyet ve maliyet gibi faktörler, bu teknolojinin sınırlarını belirlemektedir. Yine de, teknolojinin hızlı ilerlemesi ve yeni yeniliklerle birlikte, 3D yazıcıların gelecekteki potansiyeli oldukça geniş ve umut vericidir.

GPT-4.O: DEĞİŞİME HAZIR OLUN

GPT-4.0, OpenAI tarafından geliştirilen en yeni ve en gelişmiş dil modelidir. Yapay zeka ve doğal “insansı” şekilde dil işleme alanındaki büyük bir ilerlemeyi temsil eden bu model, metin oluşturma, anlama ve analiz etme yeteneklerinde eski modellerine kıyasla önemli iyileştirmeler sunar. GPT-4.0, daha büyük ve daha çeşitli veri kümeleri üzerinde eğitilmiştir ve daha karmaşık görevleri yerine getirebilecek kapasiteye sahiptir.

Peki bu devrimsel yapay zekanın gelecekteki potansiyel etkileri ne olacak? Bence en büyük ve en kısa zamanda olacak gelişme reklamcılık ve pazarlama sektöründe gelişecek çünkü zaten yapay zekalar üstüne kurulmuş olan büyük sosyal medya platformları içerisindeki büyük veri setlerini analiz edebilir ve anlamlı kişiselleştirilmiş reklamlar oluşturabilir. Bu, reklam verenler için kendileri ile ilgilenen müşterileri kendilerine çekme konusunda büyük bir yardım olabilir.Ya da kodlama ve yazılım geliştirmede yardımcı olabilir. GPT-4.0, yazılım geliştiricilere kod yazma, hata ayıklama ve çözüm önerilerinde bulunma gibi konularda yardımcı zaten oluyor ve gelecekte bunun kat kat iyisini bile yapıyor olabilir. Bu, yazılım geliştirme süreçlerini hızlandırabilir ve hata oranlarını çok büyük ölçüde azaltabilir.Bunların yanı sıra çok uzun zamandır bir yenilik bekleyen eğitim sektörünü bir çağ atlatabilir.Eğitim materyallerinin otomatik olarak oluşturulması,ders içerikleri, sınavlar ve eğitim materyalleri GPT-4.0 tarafından otomatik olarak oluşturulabilir, bu da öğretmenlerin iş yükünü hafifletip tüm okullarda ödevlerin okullar arası daha adil olmasını sağlayabilir.Bunun dışında gerçek zamanlı değerlendirme ve geri bildirim vererek öğrencilerin performansını anlık olarak değerlendirebilmesini ve geri bildirimde bulunabilmesine yol açar. Bu, öğrenme sürecini daha etkin ve verimli hale getirebilir.

Ancak, her iyinin bir de kötüsü vardır.GPT-4.0 ne gibi problemlere yol açabilir?GPT-4.0 içerisinde var olan veri tabanından veriler alıp cevap veren bir sistem olduğu için bence en yüksek tehlike veritabanına yanlış bilgilerin girilmesi sonucu çok büyük sahtecilik vakaları ve yanlış bilgi yayma potansiyeline sahiptir.Yine yakın zamanlarda çıkan DeepFake teknolojisi ile birleşmesi sonucu sahte içerikler üretip insanların aslında söylemedikleri şeyleri söylüyormuş gibi gösterme kapasitesine sahip olduğu için insanları propaganda amaçlı manipüle bile edebilir.Bunların dışında GPT-4.0 her ne kadar yazılım gibi bazı mesleklere yardım ediyormuş gibi gözüksede aslında daha çok köstek oluyor çünkü GPT-4.0 insanların yapabildiği işleri olanlar daha iyi ve 7-24 yapabildiği için iş verenler maaşlı insan çalıştırmak yerine yapay zeka modellerini tercih edebilir ve çok büyük bir işsizlik krizine sebep olabilir.

Sonuç olarak GPT-4.0, toplumumuz için birçok fayda ve zarar sağlayabilecek güçlü bir araçtır. Ancak, bu teknolojinin sorumlu bir şekilde geliştirilmesi ve kullanılması büyük önem taşımaktadır. GPT-4.0'ın geleceği, bugün yaptığımız seçimlerle şekillenecek ve bu seçimler, teknolojinin topluma olan etkilerini belirleyecektir. Teknolojinin getirdiği fırsatları en iyi şekilde değerlendirebilmek için etik seçimler yapmanın önemini unutmamak gerekir.